Τι είναι;

Το σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου ή σπαστική κολίτιδα είναι μία λειτουργική διαταραχή του γαστρεντερικού σωλήνα. Ενώ ο γαστρεντερικός σωλήνας δείχνει ανατομικά μια χαρά, στην πραγματικότητα δεν λειτουργεί όπως θα έπρεπε.

Συμπτώματα

Τα συνήθη συμπτώματα του συνδρόμου αφορούν κοιλιακό πόνο, κράμπες, διάταση στομάχου, φούσκωμα, αέρια, διάρροια ή/και δυσκοιλιότητα.

Είδη συνδρόμου ευερέθιστου εντέρου

• Σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου με δυσκοιλιότητα
• Σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου με διάρροια
• Σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου με εναλλαγές δυσκοιλιότητας και διάρροιας
• Σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου μη προσδιοριζόμενο όπου τα συμπτώματα ποικίλουν

Πιθανές αιτίες

Παρότι δεν είναι ξεκάθαρο τι ακριβώς προκαλεί το σύνδρομο πιθανές αιτίες αποτελούν:

• Διαταραγμένες συσπάσεις του μυϊκού τοιχώματος του εντέρου. Πιο συγκεκριμένα:
  • Όταν οι συσπάσεις είναι πιο έντονες και μεγαλύτερες σε διάρκεια τότε μπορούν να προκληθούν πόνος, κράμπες, αέρια και διάρροια.
  • Όταν οι συσπάσεις είναι πιο αδύναμες τότε καθυστερείται η προώθηση του εντερικού περιεχομένου με αποτέλεσμα τα σκληρά κόπρανα και τη δυσκοιλιότητα.
• Νευρική υπερευαισθησία στη διάταση του εντέρου από αέρια ή κόπρανα με αποτέλεσμα τον πόνο, τη διάρροια ή/και την δυσκοιλιότητα.
• Διαταραγμένη επικοινωνία εγκεφάλου – εντέρου.
• Μη φυσιολογικά επίπεδα σεροτονίνης πλάσματος.
• Γαστρεντερίτιδα από βακτήρια ή ιούς ή υπερπλασία βακτηρίων στο έντερο.
• Υψηλό άγχος κυρίως στην παιδική ηλικία.
• Αλλαγές στο εντερικό μικροβίωμα, δηλαδή στους μικροοργανισμούς που αποικίζουν τον γαστρεντερικό μας σωλήνα.

Λόγοι πυροδότησης του συνδρόμου 

• Διατροφή
  • Υπάρχουν συγκεκριμένα συστατικά των τροφίμων που μπορούν να πυροδοτήσουν το σύνδρομο. Αυτά αφορούν συνήθως ζυμώσιμους υδατάνθρακες βραχείας αλύσου (ολιγοσακχαρίτες, δισακχαρίτες, μονοσακχαρίτες και πολυόλες) που το έντερο πέπτει μερικώς ή καθόλου ή πολύ αργά με αποτέλεσμα να προκαλούνται τα συμπτώματα του συνδρόμου. Πέρα από αυτά και άλλες τροφές και συστατικά μπορεί να προκαλέσουν συμπτώματα.
• Άγχος
  • Το άγχος μπορεί να κάνει τα συμπτώματα χειρότερα για αυτό όταν το σύνδρομο βρίσκεται σε έξαρση καλό είναι το άτομο να προσπαθήσει να διαχειριστεί τα υψηλά επίπεδα στρες για να βελτιωθεί η κατάστασή του.
• Φάρμακα
  • Φάρμακα που μπορεί να πυροδοτήσουν το σύνδρομο είναι αντιβιοτικά, αντικαταθλιπτικά, σιρόπι για βήχα, κ.α.

Παράγοντες κινδύνου

• Άτομα κάτω των 50 ετών
• Γυναίκες
• Οικογενειακό ιστορικό συνδρόμου
• Αγχώδης διαταραχή, κατάθλιψη ή άλλο πρόβλημα ψυχικής υγείας
• Παρελθόν κακοποίησης

Τι να κάνω;

Αν πιστεύετε ότι έχετε τα συμπτώματα του συνδρόμου τότε το πρώτο βήμα είναι να επισκεφτείτε έναν γαστρεντερολόγο που θα μπορέσει να διαγνώσει την παρουσία του συνδρόμου. 

Στη συνέχεια, η επίσκεψη στο διαιτολόγο είναι ένα σύνηθες δεύτερο βήμα προκειμένου να αναγνωρίσετε τα τρόφιμα που σας ενοχλούν και να φτιάξετε ένα εξατομικευμένο διατροφικό πλάνο.

Τέλος, η τήρηση ημερολογίου τροφίμων, άγχους και συμπτωμάτων θα σας βοηθήσει να καταλάβετε καλύτερα τι σας ενοχλεί και τι όχι. 

Διάγνωση

Η διάγνωση γίνεται από γαστρεντερολόγο ο οποίος θα πάρει ιατρικό και οικογενειακό ιστορικό, θα κάνει φυσική εξέταση, θα ζητήσει εργαστηριακές εξετάσεις και τεστ που κρίνει απαραίτητα και θα αποκλείσει την εκδοχή άλλης ασθένειας ή προβλήματος υγείας που μπορεί να μοιράζεται παρόμοια συμπτώματα με το σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου. 

Σύμφωνα με τα διαγνωστικά κριτήρια IV της Ρώμης τα συμπτώματα θα πρέπει να εμφανίζονται τουλάχιστον μία φορά την εβδομάδα τους τελευταίους τρεις μήνες και πρέπει να έχουν ξεκινήσει τουλάχιστον 6 μήνες πριν. Θα πρέπει να υπάρχει παρουσία κοιλιακού πόνου τουλάχιστον μία φορά την εβδομάδα και τουλάχιστον δύο από τα παρακάτω συμπτώματα: 

• Ο πόνος σχετίζεται με την εντερική κένωση
• Έχει αλλάξει η συχνότητα των εντερικών κενώσεων
• Έχει αλλάξει η σύσταση των κοπράνων σας 

Αντιμετώπιση

Το σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου συνήθως αντιμετωπίζεται με αλλαγές στη διατροφή και στον τρόπο ζωής καθώς και με καλύτερη διαχείριση του άγχους. Η συστηματική άσκηση μπορεί, επίσης, να βοηθήσει στην αντιμετώπιση των συμπτωμάτων. Λίγοι άνθρωποι έχουν πολύ σοβαρά συμπτώματα και χρήζουν φαρμακευτικής αγωγής. 

Σχετικά με τη διατροφική αντιμετώπιση το μεγαλύτερο ποσοστό των ατόμων με σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου ανταποκρίνεται θετικά σε δίαιτα προσαρμοσμένη στο περιεχόμενο ζυμώσιμων υδατανθράκων βραχείας αλύσου, η οποία αναφέρεται και ως δίαιτα FODMAP. Η δίαιτα έχει τρία στάδια:

Στάδιο 1: Δίαιτα χαμηλή σε FODMAPs (διάρκεια: 2-6 εβδομάδες)

Στάδιο 2: Επανεισαγωγή τροφίμων (διάρκεια: 6-8 εβδομάδες)

Στάδιο 3: Εξατομίκευση 

Εάν το άτομο δεν ανταποκριθεί στο πρώτο στάδιο της δίαιτας τότε θα πρέπει να σταματήσει και να εξεταστούν άλλοι τρόποι θεραπείας/διαχείρισης.

Ένας διαιτολόγος μπορεί να σας συμβουλέψει κατάλληλα και να σχεδιάσει για εσάς ένα πρόγραμμα διατροφής για την αναγνώριση των τροφών που σας πειράζουν και στη συνέχεια ένα εξατομικευμένο πλάνο διατροφής με τρόφιμα που μπορείτε να ανεχτείτε ενώ ταυτόχρονα καλύπτει τις ανάγκες μιας ισορροπημένης διατροφής.