Τι είναι

Το σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών είναι μία ορμονική διαταραχή που εμφανίζεται περίπου στο 10% των γυναικών. Η αιτιολογία του συνδρόμου είναι πολυπαραγοντική με γενετικούς και περιβαντολογικούς παράγοντες να παίζουν σημαντικό ρόλο. Η παχυσαρκία φαίνεται να αυξάνει τον κίνδυνο για ανάπτυξη του.

Μία γυναίκα με σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών μπορεί να εμφανίζει κάποια από τα παρακάτω συμπτώματα:

• Διαταραχές στην έμμηνο ρύση (απώλεια εμμήνου ρύσης, μη σταθεροί κύκλοι, μη συστηματική απώλεια αίματος)
• Προβλήματα γονιμότητας
• Αυξημένη τριχοφυΐα σε διάφορα μέρη του σώματος
• Αραίωση μαλλιών ή λέπτυνση τρίχας
• Ακμή, λιπαρό δέρμα, πιτυρίδα
• Αύξηση βάρους ή/και δυσκολία απώλειας βάρους
• Αύξηση σπλαχνικού λίπους, δηλα΄δη λίπους στην κοιλιακή χώρα
• Πυελικός/κολπικός πόνος
• Προβλήματα ύπνου
• Κατάθλιψη ή/και αγχώδη διαταραχή

Τι συμβαίνει

Tο σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών σχετίζεται με αντίσταση στην ινσουλίνη, αυξημένα επίπεδα ανδρογόνων (ορμονών του φύλου) και χρόνια φλεγμονή. Οι αλληλεπιδράσεις μεταξύ τους είναι πολύπλοκες και το ένα τροφοδοτεί και επιβαρύνει το άλλο. Για παράδειγμα:

• Η ινσουλίνη είναι μία ορμόνη που παράγει το πάγκρεας και έχει ως βασική λειτουργία την μετακίνηση της γλυκόζης από την κυκλοφορία του αίματος μέσα στα κύτταρα του σώματος. 
• Όταν υπάρχει αντίσταση στην ινσουλίνη τότε η υπάρχουσα ινσουλίνη δεν αρκεί για να βάλει την ποσότητα γλυκόζης που πρέπει από το αίμα στα κύτταρα και έτσι το σώμα παράγει επιπλέον ινσουλίνη για να ανταπεξέλθει στις απαιτήσεις. Αυτό αυξάνει τον κίνδυνο για ανάπτυξη διαβήτη τύπου 2. 
• Η αντίσταση στην ινσουλίνη πυροδοτεί μία σειρά αντιδράσεων που οδηγεί σε αύξηση του σπλαχνικού λίπους στην κοιλιακή περιοχή. Το αυξημένο βάρος και η παχυσαρκία με τη σειρά τους αυξάνουν την ινσουλινοαντίσταση. Η αύξηση του σπλαχνικού λίπους σχετίζεται με χειρότερο έλεγχο του σακχάρου (γλυκόζης) και της χοληστερόλης του αίματος, αυξημένη φλεγμονή και αρτηριακή πίεση. 
• Επιπρόσθετα, η ινσουλινοαντίσταση οδηγεί σε αυξημένη παραγωγή τεστοστερόνης (μία ορμόνη που ανήκει στα ανδρογόνα) από τις ωοθήκες, την οποία οι γυναίκες παράγουν φυσιολογικά σε χαμηλά επίπεδα. 
• Τα αυξημένα επίπεδα τεστοστερόνης οδηγούν σε αυξημένη τριχοφυΐα, ακμή και ασταθείς περιόδους. Επιπρόσθετα, οδηγεί στην εμφάνιση πολλαπλών κύστεων στις ωοθήκες. 

Εξαιτίας των παραπάνω, το σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών σχετίζεται με αυξημένο κίνδυνο για παχυσαρκία, μεταβολικό σύνδρομο, διαβήτη τύπου 2, υπέρταση, καρδιαγγειακά νοσήματα, καρκίνο του ενδομητρίου και άλλα, ιδίως εάν η γυναίκα δεν κάνει τίποτα για να διαχειριστεί την κατάσταση.

Τι να κάνω

Οι αλλαγές στη διατροφή και στον τρόπο ζωής μπορούν να σε βοηθήσουν να διαχειριστείς καλύτερα τα συμπτώματα του συνδρόμου. Σε κάποιες περιπτώσεις μπορεί να χρειαστούν φάρμακα και ο/η γιατρός σου θα σε συμβουλέψει κατάλληλα. 

Διατροφή και απώλεια βάρους

Όσον αφορά τη διατροφή, θα πρέπει να ακολουθήσεις μία δίαιτα που δεν οδηγεί σε έντονες αυξομειώσεις της γλυκόζης του αίματος και δεν προάγει τη φλεγμονή. 

• Η Μεσογειακή διατροφή είναι μία από τις καλύτερες δίαιτες που θα μπορούσες να ακολουθήσεις καθώς βοηθάει στην επίτευξη των παραπάνω στόχων και μπορεί εύκολα να γίνει τρόπος ζωής. 
• Επιπρόσθετα, σταθερά και πλήρη γεύματα γεύματα που συνδυάζουν πηγή υδατάνθρακα ολικής άλεσης, άπαχης πρωτεΐνης, καλών λιπαρών και φρούτων ή/και λαχανικών είναι αρκετά σημαντικά.
• Τα ωμέγα 3 λιπαρά φαίνεται να έχουν ευεργετικό ρόλο και κάποιοι υποστηρίζουν τη χρήση του γλυκαιμικού δείκτη στην επιλογή τροφών.

Συμβουλέψου τη διαιτολόγο για πιο λεπτομερείς οδηγίες και συμβουλές.

Η απώλεια βάρους, αν ανήκεις στην κατηγορία του υπέρβαρου ή της παχυσαρκίας, θα βοηθήσει με την αντίσταση στην ινσουλίνη και τη χρόνια φλεγμονή. Ωστόσο, ίσως δυσκολευτείς λίγο. Δε συστήνονται δίαιτες αποκλεισμού ή ταχείας απώλειας βάρους και η διαιτολόγος μπορεί να σε κατευθύνει κατάλληλα.

Άσκηση

Η συστηματική άσκηση είναι πολύ σημαντική για τον καλύτερο έλεγχο του σακχάρου του αίματος. Για ένα φυσικά δραστήριο τρόπο ζωής συστήνονται:

• Τουλάχιστον 150-300 λεπτά/εβδομάδα μέτριας έντασης αερόβια άσκηση ή 75-150 λεπτά/εβδομάδα έντονης έντασης αερόβια άσκηση ή συνδυασμός.
• Η άσκηση να είναι μοιρασμένη μέσα στην εβδομάδα π.χ. 30 λεπτά 5 φορές την εβδομάδα. 
• Τουλάχιστον 2 φορές την εβδομάδα να πραγματοποιούνται ασκήσεις μυϊκής ενδυνάμωσης μέτριας έντασης ή παραπάνω.

Είναι πολύ σημαντικό να βρεις την άσκηση που σε ευχαριστεί ώστε να μπορέσεις να την ενσωματώσεις στον τρόπο ζωής σου και όχι περιστασιακά.

Ύπνος και Άγχος

Τέλος, ο επαρκής (7-9 ώρες) και ποιοτικός ύπνος όπως και η διαχείριση του άγχους μπορεί να σε βοηθήσουν στην καλύτερη διαχείριση των συμπτωμάτων των πολυκυστικών ωοθηκών.

Η διαιτολόγος θα σε καθοδηγήσει κατάλληλα:

• στην προσπάθεια απώλειας περιττών κιλών, αν υπάρχουν
• στο πως να φτιάχνεις τα γεύματα σου ώστε να έχεις μια σταθερή και ελεγχόμενη διακύμανση του σακχάρου του αίματος σου που θα βοηθήσει την αντίσταση στην ινσουλίνη
• στο να εντάξεις στη διατροφή σου τρόφιμα πλούσια σε αντιφλεγμονώδη και αντιοξειδωτικά ώστε να υπάρχει καλύτερος έλεγχος της φλεγμονής